Κριάρης

Επώνυμο οικογένειας εθνικών αγωνιστών από την επαρχία Σελίνου της Κρήτης. Το πραγματικό επώνυμο του γενάρχη της οικογένειας, Γεωργίου Κ. (βλ. 3.), ήταν Μπενουδάκης, αλλά αποκλήθηκε Κ. από τους συμπολεμιστές του, λόγω της γενναιότητας και της ορμητικότητάς του. Από τότε, με το επώνυμο Κ. έγινε γνωστή και η υπόλοιπη οικογένεια. 1. Αριστείδης (Αζόγυροι 1858 – Αθήνα 1924). Γιος του Κωνσταντίνου (βλ. 9.). Όταν εκδηλώθηκε η επανάσταση του 1878, υπηρετούσε στην Αθήνα με τον βαθμό του υπαξιωματικού. Ταξίδεψε τότε στην Κρήτη για να λάβει μέρος στις πολεμικές επιχειρήσεις της περιοχής και διακρίθηκε στη μάχη του Πλατανιά. Για την πατριωτική του δράση, τιμήθηκε με τον βαθμό του χιλίαρχου. Το 1882 διορίστηκε πρωτοδίκης στα Χανιά και το 1887 εξελέγη βουλευτής Χανίων. Το 1889, υπό την ιδιότητα του αρχηγού της επανάστασης, κήρυξε την ένωση της Κρήτης με την Ελλάδα και βγήκε πάλι στα βουνά. Μετά τη λήξη της επανάστασης πήγε στην Αθήνα, αλλά τον επόμενο χρόνο αμνηστεύθηκε και επέστρεψε στα Χανιά, όπου εγκαταστάθηκε μόνιμα πια, ασκώντας το επάγγελμα του δικηγόρου. Όταν όμως ξέσπασε η επανάσταση του 1896-97, εξελέγη γενικός αρχηγός της επαρχίας Σελίνου και πολέμησε πάλι, με την ίδια πάντοτε γενναιότητα, για την ελευθερία του νησιού. Μετά την κάθοδο του πρίγκιπα Γεωργίου στην Κρήτη διορίστηκε δήμαρχος Χανίων (1899). Το 1901 και το 1903 εξελέγη βουλευτής Χανίων και την περίοδο 1904-6 διετέλεσε σύμβουλος των Εσωτερικών (υπουργός) της κρητικής κυβέρνησης. Το 1907 επανεξελέγη βουλευτής Χανίων και διορίστηκε σύμβουλος Δικαιοσύνης και, αργότερα, πρόεδρος της τοπικής Βουλής. Το 1912 εξελέγη πληρεξούσιος της επαρχίας Σελίνου στην επαναστατική συνέλευση. Τον Οκτώβριο του ίδιου χρόνου, μόλις άρχισε ο Ελληνοτουρκικός πόλεμος, επικεφαλής ενός σώματος 160 Κρητικών, συμμετείχε στις επιχειρήσεις της Ηπείρου (Τρία Χάνια, Πάκα, Κοντοβράκι και Δρίσκος). Το 1915 εξελέγη βουλευτής Χανίων στη Βουλή των Ελλήνων. 2. Βαρδής (1802 – 1867). Γιος του Γεωργίου (βλ. 3.). Διακρίθηκε για την ανδρεία του στις επαναστάσεις των ετών 1821-30, 1841, 1858 και 1866. Σκοτώθηκε πολεμώντας στο Σέλινο. 3. Γεώργιος (Κουτσογέρακο Σελίνου 1745 – 1824). Ήταν ο γενάρχης της οικογένειας. Στην επανάσταση του 1770 (Ορλοφικά) συγκέντρωσε σημαντικό αριθμό οπλιτών και ενώθηκε με τους Σφακιανούς, με τους οποίους πήρε μέρος στις επιχειρήσεις εκείνου του αγώνα έως το άδοξο τέλος του. Ωστόσο, συνέχισε αμείλικτο κλεφτοπόλεμο εναντίον των Τούρκων και μετά τη λήξη των επιχειρήσεων. Όταν ξέσπασε η Επανάσταση του 1821, μολονότι ήταν ηλικιωμένος, πήρε τα όπλα και, επικεφαλής των συμπατριωτών του, πολέμησε έως το 1822, οπότε μεταβίβασε την αρχηγία στον γιο του Ιωάννη (βλ. 7.). 4. Γεώργιος (Αζόγυροι 1846 – Γούβες Κισσάμου 1898). Πρωτότοκος γιος του Κωνσταντίνου (βλ. 9.). Έλαβε μέρος στην επανάσταση της περιόδου 1866-69 υπό τις διαταγές του πατέρα του. Το 1866 τραυματίστηκε σοβαρά σε κάποια μάχη και μεταφέρθηκε στην Αθήνα για νοσηλεία. Μετά τη θεραπεία του μετέβη στην Κρήτη και πολέμησε έως το τέλος της επανάστασης. Επίσης, συμμετείχε ως οπλαρχηγός στις επαναστάσεις των ετών 1878, 1889 και 1896-97. Δολοφονήθηκε στις Γούβες Κισσάμου. 5. Εμμανουήλ (Αζόγυροι 1862 – Κέρκυρα 1894). Γιος του Κωνσταντίνου (βλ. 9.). Μόλις ξέσπασε η επανάσταση του 1878, ενώ υπηρετούσε στον στρατό στην Αθήνα, πήγε στην Κρήτη και έλαβε μέρος στις πολεμικές επιχειρήσεις, υπό τις διαταγές του πατέρα του. Μετά τη λήξη της επανάστασης επέστρεψε στον στρατό και φοίτησε παράλληλα στη σχολή υπαξιωματικών, από την οποία αποφοίτησε με τον βαθμό του ανθυπολοχαγού. 6. Θεόδωρος (Κουτσογέρακο 1800 – 1866). Γιος του Γεωργίου (βλ. 3.). Αρχικά, πήρε μέρος στην Επανάσταση του 1821 και διακρίθηκε για την ανδρεία του σε όλη τη διάρκεια του Αγώνα. Αργότερα, στις τοπικές επαναστάσεις του 1841, του 1858 και του 1866, συμμετείχε ως οπλαρχηγός της περιφέρειάς του. Στις 17 Αυγούστου 1866, στη μάχη του Σταυρού (Σελίνου), πολεμώντας περικυκλωμένος από Τούρκους στρατιώτες, τραυματίστηκε βαριά. Καθώς όμως δεν μπόρεσε να αποσυρθεί στις γραμμές των συμπολεμιστών του, κατακρεουργήθηκε από τους Τούρκους, αφού προηγουμένως είχε σκοτώσει τον Τούρκο αξιωματικό ο οποίος προσπάθησε να τον συλλάβει ζωντανό. 7. Ιωάννης (Κουτσογέρακο 1796 – 1840). Γιος του Γεωργίου (βλ. 3.). Με την έκρηξη της Επανάστασης στην Κρήτη, πολέμησε αρχικά με την ιδιότητα του οπλαρχηγού, υπό τις διαταγές του πατέρα του, και διακρίθηκε για τη γενναιότητά του. Μετά την αποχώρηση του πατέρα του ανέλαβε την αρχηγία στις πολεμικές επιχειρήσεις του Σελίνου. Αργότερα διετέλεσε πληρεξούσιος της επαρχίας Σελίνου. 8. Ιωάννης (Αζόγυροι 1852 – Χανιά 1908). Γιος του Κωνσταντίνου (βλ. 9.). Όταν ξέσπασε η επανάσταση του 1878, ήταν φοιτητής της νομικής στην Αθήνα. Πήγε στην Κρήτη, όπου διετέλεσε γραμματέας του πατέρα του. Διακρίθηκε στις μάχες του Πλατανιά, στις 13 Φεβρουαρίου και στις 15 Μαρτίου 1878. Μετά τη λήξη της επανάστασης και την εφαρμογή πολιτεύματος αυτονομίας στην Κρήτη, διορίστηκε αντεισαγγελέας εφετών και στη θέση αυτή παρέμεινε έως το 1896, οπότε πήρε πάλι τα όπλα, ως αρχηγός Σελίνου, και πολέμησε στις επιχειρήσεις της περιοχής των Χανίων (1896-97). 9. Κωνσταντίνος (Κουτσογέρακο 1798 – Αθήνα 1884). Γιος του Γεωργίου (βλ. 3.). Μόλις άρχισε η Επανάσταση του 1821, δραστηριοποιήθηκε αμέσως και πολέμησε ως οπλαρχηγός υπό τις διαταγές του αδελφού του, Ιωάννη, έως το 1830. Επίσης, συμμετείχε ως οπλαρχηγός και στην Κρητική επανάσταση του 1841. Μετά τη λήξη των επιχειρήσεων πήγε στην Ελλάδα και εγκαταστάθηκε στο Ναύπλιο, όπου έλαβε ενεργό μέρος στα γεγονότα της 3ης Σεπτεμβρίου 1843. Αργότερα μετέβη στην Κρήτη και διορίστηκε από τον διοικητή του νησιού, Μουσταφά πασά, ανθυπολοχαγός του σώματος της δημόσιας ασφάλειας. Ανέπτυξε σημαντική δραστηριότητα στην καταδίωξη των άτακτων στοιχείων, αλλά η ευνοϊκή στάση του απέναντι στους χριστιανούς κίνησε την υποψία των Τούρκων, οι οποίοι αποφάσισαν να τον δολοφονήσουν. Ο Κ. αντιλήφθηκε τις προθέσεις των Τούρκων και, αφού παραιτήθηκε από τη θέση του, αποσύρθηκε για ασφάλεια σε ορεινή περιοχή του νησιού. Το 1858 αποφάσισε να συμμετάσχει και πάλι στον Αγώνα. Η προσωρινή κυβέρνηση του νησιού τον όρισε διοικητή 6.000 στρατιωτών και του ανέθεσε τη φρούρηση των θέσεων έξω από τα Χανιά, από τα Μπουτσουνάρια μέχρι τα Τσικαλαριά. Κατά την επανάσταση της περιόδου 1866-69 αναδείχθηκε ηγετική προσωπικότητα, αφού υπήρξε ο κύριος υποκινητής και αρχηγός της. Αρχικά, ως γενικός αρχηγός των Σελινωτών, επιτέθηκε στην Κάνδανο και ανάγκασε τους Τούρκους να εγκαταλείψουν την περιοχή. Έπειτα πήγε στην Κυδωνία όπου πήρε ενεργό μέρος στις πολεμικές επιχειρήσεις εναντίον των Τούρκων, ενώ αργότερα πολέμησε και στις άλλες επαρχίες των Χανίων. Στις 21 Μαρτίου 1867 συμμετείχε στη μεγάλη επίθεση εναντίον των στρατοπεδευμένων Τούρκων στην πεδιάδα των Χανίων και, αμέσως μετά, στην πρώην επαρχία Σφακίων, στις επιχειρήσεις εναντίον των πασάδων Ομέρ, Σουλεϊμάν, Ρεσίτ, Δερβίς, Μεχμέτ-Αλή και Διλαβέρ. Κατά τις τελευταίες επιθέσεις εναντίον των Τούρκων, που είχαν επικρατήσει στην πρώην επαρχία Σελίνου, τραυματίστηκε βαριά και αιχμαλωτίστηκε. Παρέμεινε κρατούμενος στις φυλακές των Χανίων επί εννιά μήνες, αλλά τελικά, έπειτα από επέμβαση των Ευρωπαίων προξένων, αφέθηκε ελεύθερος και επέστρεψε στο χωριό του. Έπειτα από ένα διάστημα πήγε στην Αθήνα, όπου του απονεμήθηκε από την επιτροπή αγωνιστών ο βαθμός του συνταγματάρχη. Υπό την ιδιότητα του γενικού αρχηγού της επαρχίας Σελίνου, συμμετείχε στην επανάσταση του 1878, παρότι ήταν ήδη 80 ετών, και διακρίθηκε στις μάχες του Πλατανιά, στις 13 Φεβρουαρίου και στις 15 Μαρτίου. Μετά τη λήξη των επιχειρήσεων επέστρεψε στην Αθήνα, όπου πέθανε έξι χρόνια αργότερα και κηδεύτηκε με δημόσια δαπάνη. 10. Νικόλαος (1794 – ;). Γιος του Γεωργίου (βλ. 3.). Σκοτώθηκε πολεμώντας στη μάχη της μονής Σελίνου. 11. Παναγιώτης (Αζόγυροι 1866 – ;). Γιος του Κωνσταντίνου (βλ. 9.). Το 1888 αποφοίτησε από τη Σχολή Ευελπίδων με τον βαθμό του ανθυπολοχαγού του πυροβολικού. Έλαβε μέρος στην εκστρατεία της Κρήτης του 1897. Έγραψε τα στρατιωτικού περιεχομένου έργα Εγχειρίδιον στρατιωτικών γνώσεων και Δοκίμιον Κανονισμού του Πυροβολικού, καθώς και μια Ιστορία της Κρήτης. Αποστρατεύθηκε το 1914 με τον βαθμό του αντισυνταγματάρχη. 12. Φραγκιός (Κουτσογέρακο 1792 – ;). Πρωτότοκος γιος του Γεωργίου (βλ. 3.). Με την έκρηξη της Επανάστασης στην Κρήτη, συμμετείχε στις επιχειρήσεις του πρώτου χρόνου. Αν και ήταν οπλαρχηγός, ενεργούσε υπό τις διαταγές του πατέρα του. Σκοτώθηκε στη μάχη της μονής Σελίνου, όπου διακρίθηκε για τη γενναιότητα και τον ηρωισμό του.